Zou er een foto zijn die vandaag meer de wereld rondgaat dan de "mugshot" van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump? De politiefoto is gemaakt toen hij zich gisteren aanmeldde in de gevangenis in Georgia, waar hij aangeklaagd wordt voor mogelijke beïnvloeding van de verkiezingsuitslag. Het is de eerste mugshot ooit van een voormalig Amerikaans president. Van waar komt die gewoonte eigenlijk? Wij doken in de geschiedenis en stelden vast dat er een verrassende link met ons land is.
De wereld heeft al honderden foto's gezien van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, maar deze is anders. In Trumps politiefoto kijkt hij recht in de camera. Zijn platinablonde haar glanst in het felle licht in de gevangenis van Fulton County. Een vlammende blik in zijn ogen. Een verbeten grimas om zijn mond. In plaats van te lachen, zoals sommige andere van zijn medebeklaagden, fronst hij.
De foto werd verspreid door de gevangenis, ongeveer een uur nadat Trump geregistreerd was als beklaagde P01135809. Hij wordt samen met 18 anderen aangeklaagd omdat hij de verkiezingsuitslag van 2020 in de staat Georgia zou hebben proberen beïnvloeden.
Het is al de vierde keer in zes maanden dat de ex-president aangeklaagd wordt, maar nooit eerder werd zijn beeltenis vastgelegd in een "mugshot", zoals een politiefoto genoemd wordt. In eerdere zaken achtte de rechtbank dat niet nodig. Trumps gezicht is zo bekend dat nog maar eens een foto niet echt noodzakelijk is, was de redenering. Maar de gevangenis van Fulton County wilde hem als een gewone beklaagde behandelen.
En daarmee is dit de eerste mugshot ooit van een voormalig Amerikaans president. Trump pakte er zelf mee uit op zijn socials, zowel zijn eigen kanaal Truth Social als X (Twitter), waar hij na meer dan twee jaar een comeback maakte. Vooral in de VS is het gebruik van mugshots in de pers wijdverspreid. Wij kennen ze vooral van de most wanted-lijsten van criminelen uit binnen- en buitenland en uit televiereeksen en films. Maar waar komt dat gebruik eigenlijk vandaan?
Wij zijn begonnen
Verrassend genoeg vermoeden experts een link met ons land. Rond 1840, met de opkomst van de commerciële fotografie, zou de politie in België gevangenen zijn beginnen te fotograferen. Het was waarschijnlijk de bedoeling hen te kunnen identificeren als ze een nieuw misdrijf plegen na hun vrijlating. Die gewoonte zou volgens het Amerikaanse historische onderzoeksinstituut Smithsonian en de krant The New York Times binnen de kortste keren elders ter wereld overgenomen worden.
In Amerika experimenteerden politiekorpsen met "rogues galleries", wat je zou kunnen vertalen als "boevengalerijen": tientallen foto's van overtreders waar het publiek kon naar komen kijken. Soms in boeken geplakt, soms letterlijk aan de muur gehangen, een wall of shame. Die foto's werden "mugshots" genoemd, waarbij "mug" oude Engelse straattaal voor gezicht is.
Een pagina in een "rogues gallery book" uit 1890 in de archieven van de stad Philadelphia. Copyright 2018 The Associated Press. All rights reserved.
In het begin kregen mensen alleen een foto van de gevangene te zien terwijl die in de camera keek. In 1880 begon de Parijse politie-inspecteur Alphonse Bertillon gevangenen zowel in voor- als in zij-aanzicht te fotograferen. Hij combineerde dat met een beschrijving van bepaalde fysieke eigenschappen en afmetingen. Het geheel vormde een "portrait parlé", een gesproken portret.
Bertillon ging ervan uit dat je door het systematisch in kaart brengen van fysieke kenmerken iedereen kan identificeren. Hij is daarmee een grondlegger van wat criminele antropometrie heet: op basis van fysieke kenmerken misdadigers identificeren. Eind 19e eeuw raakten de Amerikaanse politie in de ban van zijn systeem. Gaandeweg verdween de beschrijving van fysieke kenmerken en kwamen vingerafdrukken in de plaats. Maar de mugshots bleven bestaan.
En zo worden ze vandaag ook nog altijd gemaakt als een verdachte van een misdrijf bij het Amerikaanse gerecht terechtkomt: een foto in voor- en zij-aanzicht.
Alphonse Bertillon verfijnde de techniek van politiefoto's om verdachten te identificeren en maakte er ook van zichzelf. PVDE / Bridgeman Images
Een industrie van "mugshots"
In de loop der jaren maakte de Amerikaanse pers steeds meer en steeds gretiger gebruik van mugshots, zowel om hun lezers en kijkers te informeren als om hen te prikkelen. De foto's wekken nieuwsgierigheid op, ze hebben een publiek en ze zijn gratis (ze vallen onder de Freedom of Information Act, red). Er ontstond zelfs een bedenkelijke mugshot publishing industry, een soort niche binnen de tabloidjournalistiek die niets anders doet dan mugshots en bijhorende gegevens publiceren. Om die gegevens te laten verwijderen, moet je betalen. Dat klinkt als afpersing, en verschillende staten hebben daar al actie tegen ondernomen.
De laatste jaren is er ook nog het aspect privacy. Mugshots worden gemaakt als je nog maar verdacht wordt van een misdrijf, en ze worden al gepubliceerd nog voor een proces. Het kan dus best dat je alsnog onschuldig bevonden wordt, maar dan is je naam al gemaakt (of gekraakt). De publieke opinie wordt zich daar steeds meer van bewust, en meerdere nieuwsbedrijven hebben richtlijnen opgesteld over het al dan niet publiceren van mugshots.
Een krantenpagina van 11 februari 2019 met "mugshots" van mensen die door de politie opgepakt zijn. Copyright 2019 The Associated Press. All rights reserved
Beroemdheden voor de (politie)camera
Mugshots zijn een standaardprocedure. Niet alleen nobele onbekenden, maar ook beruchte criminelen en beroemdheden zijn al voor de politiecamera's gepasseerd voor kleine en minder kleine vergrijpen. En die foto's vinden uiteraard hun weg naar de klassieke en sociale media. Een van de eerste beroemdheden moet een jonge Frank Sinatra geweest zijn, nadat hij in 1938 betrapt werd op openbare zedenschennis met een vrouw. Maar ook onder anderen Johnny Cash, Elvis Presley, David Bowie, Mick Jagger en Jimi Hendrix belandden ooit voor de politiecamera. Meer recente voorbeelden zijn Hugh Grant, Bill Cosby, Phil Spector, O.J Simpson, James Brown, Tiger Woods en Lindsay Lohan.
Boven, van links naar rechts: Johnny Cash, Frank Sinatra en Elvis Presley. Onder, van links naar rechts: David Bowie, Mick Jagger en Jimi Hendrix.
Van links naar rechts: Hugh Grant, Bill Cosby, Phil Spector, O.J Simpson, James Brown, Tiger Woods en Lindsey Lohan.
T-shirts en koffiemokken
Op websites kan je kunstige mugshots in zwart-wit kopen van iconische sterren als Sinatra, Bowie en Cash. Het toont hoe mugshots ook een commerciële waarde kunnen hebben. Donald Trumps politiefoto heeft die commerciële waarde ook, al is die sterk politiek getint.
Trump profileert zich als slachtoffer van het politieke systeem én als toekomstig kandidaat voor de presidentsverkiezingen. Na een eerdere rechtszaak begon een officiële fondsenwerver met de verkoop van T-shirts en koffietassen met een gemanipuleerd beeld van Trump waarin het lijkt alsof hij op een politiefoto staat. Dat gebeurde in april, nadat hij in New York werd aangeklaagd voor fraude.
Het toont hoe Donald Trump en zijn aanhang het juridische circus rondom hem gebruiken om er politiek garen uit te spinnen. Trump zelf heeft binnen de kortste keren zijn beruchte mugshot gepost op Truth Social én op X (Twitter), samen met de website waar je geld kan doneren voor zijn campagne. Nu al wordt online Trump-"merchandise" aangeboden met de nieuwe mugshot. Je mag er donder op tegen zeggen dat de foto op nog tal van andere manieren gecommercialiseerd zal worden.
Een fan draagt een T-shirt met een - neppe - mugshot van Donald Trump, met een typisch oranje gevangenisplunje. Copyright 2023 The Associated Press. All rights reserved
Analisten debatteren intussen of de Trump-foto de meest iconische foto in de Amerikaanse politieke geschiedenis zal worden. Beelden zoals die van de moord op president John F. Kennedy of de vrijheidsmars op Washington door de zwarte mensenrechtenactivist Martin Luther King bijvoorbeeld krijgen alvast meer gewicht in de schaal. Trumps foto staat in ieder geval wel symbool voor de ongewoon grote politieke turbulentie in de VS. Zal zijn volgende mugshot er eentje als gevangene zijn?
Meest gelezen
- Zwalm Ontsnapte slang na maanden teruggevonden bovenop haag van buren in Zwalm: "Buurvrouw heeft ze weer mee naar huis" 11:09
- Oorlog Rusland-Oekraïne Rusland lanceert "meer dan 200 raketten en drones" op 15 regio's in Oekraïne, "veel schade in energiesector" Update 58 min
- Onderwijs Schooljaar start in Franstalig onderwijs, maar nieuw regeerakkoord veroorzaakt onrust bij leerkrachten 08:20
- Machelen Dode (43) en zwaargewonde (19) bij schietpartij in Machelen, vermoedelijk uit de hand gelopen burenruzie Update 09:58
- Leuven Trein bekogeld met stenen in station Leuven: NMBS dient een klacht in 08:42
- Onderwijs Sommige scholen schuiven factuur schoollaptop door, want het subsidiegeld blijkt op: "Directie zal creatief moeten zijn" 09:11
- Verenigde Staten Meer dan 100 wandelaars gered van overstromingen in Grand Canyon, vermiste vrouw dood teruggevonden 07:31
- Analyse "Het kompas staat nu op de gemeenteraadsverkiezingen" 08:07
- Buitenland IJsgrot stort in op IJsland: 1 persoon overleden, reddingswerkers op zoek naar 2 vermisten Update 05:15
